- Bố nó đánh đau lắm, cứ như không phải con ông ấy đẻ ra. Nó bảo không có con, nó sẽ bỏ vào miền Nam.

Mẹ Deyanov lắc đầu: “Thôi, để bác nhận mày làm con út”. Bà thương tôi lắm, hay chuyện trò hỏi han, có chút gì ăn cũng để dành.

Nhà Deyanov nghèo đến mức chỉ có một cái giường, nhường cho mẹ anh nằm. Hai anh em phải trải chiếu trên nền đất để ngủ. Đêm lạnh, tôi rất thích ôm anh. Anh bảo tôi:

- Ngủ đừng ôm. Mày làm vậy, anh khó ngủ lắm!

Thế là tôi không dám ôm anh nữa. Nhưng mỗi buổi sáng sớm, tôi thường tỉnh dậy lúc năm giờ, lúc Deyanov còn đang ngủ. Tôi cảm thấy lòng dạt dào niềm vui khi nhìn vào khuôn mặt đẹp của anh. Tôi muốn giơ ngón tay, chạm vào môi anh, mũi anh mà không dám vì ngượng, sợ làm anh thức giấc. Đành nằm yên ngắm anh.

Tôi lâng lâng hạnh phúc khi được theo Deyanov lên tàu điện đi khắp phố phường Hà Nội. Cả thành phố chỉ có hai ngã tư “đèn xanh đèn đỏ” ở Bờ Hồ và Cửa Nam, và hình như đèn cũng ít được sử dụng. Tàu điện leng keng đưa chúng tôi qua những con phố dài, hai bên là nhà cửa xam xám với những cửa sổ xanh xanh, cũ kỹ, những góc tường sứt sẹo dính đầy mạng nhện. Trí óc tôi nhanh chóng ghi nhớ những hình ảnh quen thuộc: Cây bàng lá đỏ thẫm một góc đường Nam Bộ (nay là đường Lê Duẩn), cây đa cổ thụ rợp bóng, những ô vườn rập rờn hoa bướm hồng, hoa mào gà tía ven Hồ Gươm… Chưa ra tới ngoại thành nhưng hai bên đường đã bạt ngàn ruộng rau muống, duối gai, chuối… Hà Nội ngày ấy nghèo lắm nhưng vẫn đẹp, vẻ đẹp thanh bình và nên thơ trong mắt một thằng nhóc mơ mộng là tôi.

Những năm đó, cuộc sống vất vả, gia cảnh Deyanov cũng như nhiều nhà khác rất khó khăn. Lương lậu của anh chẳng được là bao lại phải nuôi mẹ già. Tôi chấp nhận tất cả để được sống gần anh. Nghĩ lại, thời gian ở cùng Deyanov là thời gian tôi bắt đầu có những biểu hiện luyến ái đầu tiên. Anh bảo tôi:

- Tính mày như con gái ấy nhỉ? Hay hát, hay cười nhưng một chốc lại dỗi, lại tủi thân. Thôi, cũng vui!

Một lần, anh kể với tôi về một cô gái hay đi tàu điện. Cô rất thích Deyanov. Đến buổi tối, hai anh chị hẹn nhau đi chơi. Bởi vậy, Deyanov không đi chơi tối với tôi như thường lệ.

- Hay mày đi cùng anh chị cho vui? – Anh hỏi khi thấy tôi tần ngần, mặt xịu ra.

Tôi lắc đầu. Buổi tối nằm chẳng ngủ được, chỉ mong anh về thật nhanh. Hơn mười giờ, Deyanov mới về, hỏi chuyện tôi thì ít mà hào hứng kể chuyện anh chị đi chơi công viên thế nào thì nhiều. Tôi hờn dỗi, mặt sưng lên, miệng ngậm hột thị. Thế mà Deyanov không hề nhận ra. Vậy là tôi đã “ra rìa”. Lòng tủi thân vô cùng. Đêm ngủ, tôi gối đầu lên tay, buồn xo.

Ngay hôm sau, bố phát hiện chỗ ở của tôi. Thì ra mẹ tôi ở nhà nhớ con quá, bắt bố đi tìm. Bố tôi khổ sở mấy tháng trời. Cứ thấy bóng ông là tôi lẩn như trạch. Cuối cùng thì nhờ sự giúp sức của một người quen, bố tôi đã tìm được nhà Deyanov. Ông bắt anh hứa không bao giờ chứa chấp tôi nữa. Rồi lẳng lặng kéo tôi về. May, cả bố và mẹ không ai đánh mắng gì tôi. Hơn thế nữa, lôi được tôi về nhà, bố mẹ còn chiều tôi hơn, như bù lại quãng thời gian tôi sống vất vưởng với Deyanov. Chắc bố cũng sợ đánh đòn đau, ông con lại bỏ nhà đi lần nữa thì hỏng. Mẹ đưa tiền cho bố mua một cái đài JVC – thứ đồ rất có giá trị khi ấy. Rồi bố đưa tôi lên chợ Giời để chọn những băng cải lương yêu thích.

Nhưng chừng ấy cũng không đủ để tôi lấp đi khoảng trống trong lòng. Tôi nhớ Deyanov, nhớ cả tiếng tàu điện leng keng, nhớ mỗi ngày đi cùng anh một vòng quanh Hà Nội. Nghe cải lương, tôi lại càng nhớ thêm. Tôi thấy anh rất giống với kép chính của vở Đêm lạnh chùa hoang. Vở này kể về hai người yêu nhau nhưng không đến được với nhau. Kép chính có vẻ ngoài lạnh lùng, ngang tàng nhưng rất tình cảm. Cứ mỗi khi nhân vật cất tiếng ca, tôi lại hình dung là Deyanov đang hát. Nhiều lần, tôi định chạy ra bến tàu điện tìm anh. Nhưng đều bị ngăn lại.

Mấy tháng sau, tôi biết tin Deyanov đang sống cùng “cô gái hay đi tàu điện”. Họ thương nhau nhưng nghèo quá nên không cưới xin gì. Anh đến nhà tôi, kể chuyện rồi mời qua chơi. Nhưng tôi từ chối.

Deyanov dẫn tôi ra Tràng Tiền chơi, xếp hàng chờ ăn kem. Anh tiếp tục hào hứng kể về cô gái nọ, mối tình của họ cùng những dự định cho tương lai: sẽ bán cái nhà ở xóm liều Thanh Nhàn, mua một nhà mới ở Vĩnh Tuy, đưa mẹ già đến ở. Sẽ làm thêm nghề này, nghề kia kiếm sống – chuốt đũa, đóng chổi, cùng lắm thì xuống Vĩnh Tuy làm mẹt giá đỗ bán ở chợ. Nghe bảo có nơi cần người dán phong bì, thế là có mối rồi. Trong câu chuyện của anh, tôi chẳng xuất hiện lấy một lần.

… Tôi cúi nhặt mảnh vé tàu điện rách ai vứt trên vỉa hè, vò vò nó trong tay rồi vo viên vứt đi. Một làn gió ùa tới, cuốn đi những lá xà cừ vàng thắm cùng bụi đường mờ mịt, làm mắt tôi cay xè. Tôi nghĩ tới cái đám cưới sẽ có trong mơ giữa Deyanov và người yêu anh. Deyanov sánh bước tay trong tay với một cô gái bận chiếc váy cưới trắng muốt. Họ cười rạng rỡ. Sẽ là một điều tuyệt vời. Nhưng điều tuyệt vời chẳng phải dành cho tôi. Tôi không khóc, vì tôi có yêu Deyanov đâu nhỉ? Hình như không. Chắc là không. Ga tàu điện, những hành khách, những nhà những cửa lướt qua hai bên đường, cây bàng lá đỏ ối, những bông hoa bướm tím hồng bên Hồ Gươm… tất cả đều mờ đi chỉ để nổi lên một gương mặt. Tôi đã yêu gương mặt ấy. Không, tôi không yêu Deyanov, không thể, vì tôi là con trai và anh là đàn ông mà. Nhưng sao tôi thấy khủng khiếp đến thế khi nghĩ rằng tôi sẽ không còn được ở bên anh? Sẽ không còn những đêm tôi nằm nghiêng ôm lưng anh, những sáng sớm tôi thức dậy trước để lặng im ngắm anh trong giấc ngủ. Hết thật rồi.

Tôi chạy về nhà, leo lên gác, đóng sập cửa lại.

Tối ấy, tôi bật khóc. Những giọt nước mắt sầu muộn đầu tiên vì chuyện tình cảm. Kể từ đó, tôi không đến nhà Deyanov nữa. Tôi cũng không bao giờ đi tàu điện nữa. Kể cả cho đến những ngày cuối cùng, khi tàu điện ngừng hoạt động và rồi chỉ còn là một biểu tượng của thủ đô Hà Nội xưa.1

Người sĩ quan trên Tam Đảo mù sương

Mười chín tuổi, tôi phải đi bộ đội. Mẹ tôi thương con nên tìm cách chạy chọt để tôi không phải lên vùng biên giới. Cuối cùng, tôi được vào một trung đoàn thông tin, đóng tại Tam Đảo.

Ngay từ hôm đầu vào bộ đội, tôi đã ấn tượng với trung đội trưởng, chỉ huy trực tiếp của mình. Anh tên là Ngọc, mới ba mươi tuổi, đã có vợ và một con trai. Ngọc râu quai nón, có nước da ngăm ngăm và vóc dáng khỏe mạnh.

Điều chết dở là càng ngày, tôi càng thấy mình… thích Ngọc hơn. Tâm lý ngày ấy của tôi lạ lắm, thích nhưng sợ bị phát hiện nên cứ phải giấu giếm. Tôi tìm đủ cách hục hặc, chọc tức Ngọc, vừa để che giấu nỗi lòng mình, vừa để gây sự chú ý ở anh. Nhưng Ngọc không hề ghét tôi. Anh bảo với mọi người:

- Nó ngang ngược nhưng nó là người Hà Nội, tao hợp nó. Nó thế thôi nhưng tính hay lắm.

Chắc chắn, Ngọc không thể biết tôi yêu anh. Của đáng tội, tôi lại là thằng đào hoa trước phụ nữ. Thời gian ở trong quân ngũ, tôi chẳng thiếu gì người hâm mộ là các bóng hồng. Ai mà tin được tôi lại đem lòng yêu mến thủ trưởng của mình! Mà lần này thì không phải là mơ mộng nữa rồi, đúng là tôi thích Ngọc thật. Ban ngày, nhiều lần tôi đã nhìn trộm thân hình anh. Lúc nào tôi cũng muốn làm cái gì đó thật hay, thật đáng yêu, hoặc thật đặc biệt, nổi bật trong đám đông để được anh chú ý. Nhưng đồng thời, tôi cũng tìm đủ cách cư xử xấu với Ngọc. Tôi muốn làm anh ghét tôi để tôi không còn thích anh được nữa. Lòng tôi lúc ấy là một mớ cảm xúc hỗn độn: vừa thích Ngọc vừa sợ điều ấy, vừa muốn gần gũi Ngọc, vừa muốn tránh mặt anh, sợ càng gặp càng yêu anh hơn.

Tam Đảo hồi ấy còn hoang sơ, rất đẹp. Rừng núi điệp trùng, xanh ngăn ngắt. Mỗi sáng sớm, cỏ cây mờ sương, giọt giọt đọng long lanh trên lá làm tôi muốn ngây ngất ngắm nhìn. Buổi trưa, nắng lên, sương tan dần, từ trên núi nhìn xuống thấy đồng lúa xanh biếc như ngọc, mây trắng lờ lững trôi như những con cừu bông đang gặm cỏ. Bản tính mơ mộng trong tôi lại được dịp trỗi dậy. Tôi hay thơ thẩn trong rừng, ngắm hoa bắt bướm, hái lá dương xỉ về ép sổ. Có lần mải chơi về muộn làm Ngọc cuống lên. Anh quý tôi phần vì tôi là người Hà Nội, phần vì tôi có vẻ mộng mơ hiền lành, lại khéo tay và hay lam hay làm – nấu ăn, trồng cây, trồng hoa, trồng rau cải thiện cho đơn vị. Riêng điều này anh không biết: Tôi chăm chỉ thật, nhưng đó còn là vì tôi muốn làm anh vui lòng.

Một lần trời lạnh, Ngọc bảo tôi sang ngủ với anh cho ấm. Tôi đồng ý ngay. Nằm cạnh anh đêm ấy, dù rất muốn ôm chặt nhưng tôi cố kiềm chế. Để rồi, trong giấc ngủ, không hiểu tôi có những hành động vô thức gì không mà sáng ra, Ngọc nhìn tôi lạ lắm. Rất lạ. Hôm sau, không thấy anh rủ tôi sang ngủ cùng. Tôi chủ động gạ, Ngọc “ừ” rất nhỏ. Thế rồi, tôi cũng không sang, lại còn tiếp tục chọc tức anh vài bận trong ngày cho bõ ghét, chê anh ngáy to như sấm khiến tôi không sao ngủ được.

Một hôm, Ngọc dẫn cu con lên đơn vị chơi. Tôi chẳng ưa gì thằng bé ngay từ phút đầu, mặc dù bình thường tôi vốn thích trẻ con. Nó nghịch như quỷ sứ, luôn chân luôn tay, bố quát cũng không sợ. Nhưng ghét nhất là vì sự có mặt của nó làm Ngọc vui lắm, tươi hơn hớn. Anh chỉ chăm chăm khoe con với mọi người. Lại một lần nữa, tôi “ra rìa” thảm hại. Lát sau Ngọc có việc phải đi đâu đó, nhờ chú Dũng trông thằng bé hộ một lúc. Đúng là một dịp để tôi hành nó. Ở với thằng bé, tôi không chiều chuộng gì, kệ xác nó muốn làm gì thì làm. Ngồi mãi một chỗ, chán quá, thằng bé đòi đi chơi. Tôi cực chẳng đã phải dẫn nó đi. Đường núi dốc ngược, thằng bé kêu mỏi chân, tôi gắt ầm:

- Không bế ẵm gì cả, mày tự đi bộ đi.

Trời nắng, mụn nhọt rôm sảy nổi khắp người, thằng bé khóc sụt sịt. Tôi gầm lên:

- Mày đi bộ đi. Tao ghét mày. Biết không? Tao ghét mày.

Tôi vừa tức Ngọc, vừa thấy ghét vợ con anh, đàn bà trẻ con lắm chuyện, rách việc. Tôi nhất định không bế thằng bé, cầm cái roi, vụt vào chân nó mấy phát: “Nín ngay! Không đi này. Khóc hả? Khóc hả?”. Thằng nhóc sợ quá im bặt. May cho tôi, Ngọc không hề biết chuyện đó. Nếu biết, anh sẽ chẳng hiểu ra thế nào. Chỉ có mình tôi hiểu: Tôi ghen với vợ con anh.

Hết hai năm rưỡi, tôi giải ngũ. Thời gian đầu, tôi bùi ngùi nhớ Ngọc. Rồi công việc và bạn bè cuốn hút, hình ảnh Ngọc mờ nhạt dần. Đã tưởng phôi pha thì bỗng một lần, anh về Hà Nội thăm tôi. Đang nằm đọc truyện trên gác, tôi nghe tiếng Ngọc cười nói dưới nhà với bố. Chất giọng quen thuộc ấy, không bao giờ tôi quên được:

- Thôi, cứ cho em nó ngủ, con với bố nói chuyện với nhau.

Tôi nằm yên, tâm trạng xốn xang. Một niềm vui lâng lâng trong lòng: Đêm nay, Ngọc sẽ ngủ với mình. Thôi, xa nhau mãi rồi, bây giờ chẳng cần ý tứ nữa.

Quả thật, đêm ấy chúng tôi ngủ chung. Tôi ôm Ngọc rồi bắt đầu sờ soạng. Ban đầu, anh gạt tay tôi ra rồi nằm quay sang bên kia. Nhưng không chịu nổi, tôi lại tiếp tục. Lần này, Ngọc để yên, nhưng cũng không hưởng ứng những hành động ấy.

Ngày ấy, còn thiếu kinh nghiệm, câu chuyện cũng chỉ dừng tại đó. Sáng hôm sau, ngồi ăn cơm, Ngọc ngượng không dám nhìn vào mặt tôi. Lòng tôi thấy buồn và tiếc khi anh nói sẽ về luôn. Tôi giữ lại không được.

Sau lần gặp ấy, tôi cũng không nhớ Ngọc nhiều. Nhưng, chuyện xảy ra khiến tôi ý thức rõ ràng hơn về giới tính của mình. Tôi nhớ lại cảm giác rạo rực và hưng phấn khi nằm gần hoặc chạm vào người anh. Nhìn lại chuyện của Ngọc, tôi nhận ra mình thích anh nhưng lại lo sợ khi đối mặt với điều ấy. Vừa muốn ở gần, vừa muốn tránh xa Ngọc – đó là một cảm giác rất khó diễn tả. Dường như cảm giác ấy chỉ có ở những người tự thấy mình thấp kém và chỉ có thể yêu đơn phương một bóng hình. Nói cách khác, tôi tự hiểu mình “không với tới” Ngọc được, vì anh là đàn ông, đã có vợ. Anh sẽ chẳng bao giờ đáp lại tình cảm của tôi.

Rồi nhìn lại những ngày sống cùng Deyanov, tôi chợt hiểu thêm về nỗi nhớ da diết mỗi khi xa anh. Tôi biết tôi yêu Deyanov và bây giờ là yêu Ngọc.

Phát hiện ra điều ấy, tôi thấy hoang mang, lo sợ và xấu hổ. Dần dần, nỗi hoang mang lo sợ biến thành kinh hãi. Tôi làm sao thế này? Tại sao tôi lại nhớ nhung, khao khát đến như vậy, mà hỡi ơi, cái sự nhớ thương chỉ dành cho đàn ông? Tôi nhớ Ngọc như đã từng nhớ Deyanov, nhớ gương mặt anh, nhớ những câu nói của anh với tôi, nhớ những lúc ở gần anh. Dù có dằn vặt thế nào, tôi cũng không thể thoát ra ngoài cảm giác ấy.

Sợ lộ chuyện, lúc nào tôi cũng lo lắng tìm cách đối phó với mọi người. Bạn gái của tôi có vài người, nhưng không bao giờ tôi dám tâm sự với họ. Với con trai lại càng khó. Lẽ đương nhiên, tôi cũng không có bạn là những người đồng tính để chia sẻ.

Một phần sự bối rối của tôi bắt đầu từ việc thời đó, xã hội không biết nhiều về khái niệm đồng tính. Sách vở, thông tin về giáo dục giới tính cực kỳ thiếu thốn. Tôi vào cả thư viện đọc sách, nhưng cũng không biết mình cần tìm kiếm cái gì. Tôi đâu đã biết tới những “từ khóa” như: đồng tính, bóng, pêđê, gay, lesbian… Hầu như chẳng ai đề cập đến chuyện ấy. Và cứ thế, tôi sống với một bí mật khủng khiếp về bản thân: Tôi, một thằng con trai hai mươi tuổi, khỏe mạnh cao lớn, lại chỉ yêu và nhớ đàn ông.

6.

Khi thủy triều dâng…

Sau những rung động tuổi dậy thì với Deyanov, rồi với Ngọc, khuynh hướng luyến ái trong tôi hình thành càng ngày càng rõ nét hơn. Cho đến năm hai mươi tuổi, tôi đã hiểu rằng mình yêu đàn ông hơn yêu phụ nữ. Nhưng con người yếu đuối, đa sầu đa cảm chỉ thật sự bắt đầu vai trò chủ đạo của nó, dẫn dắt toàn bộ cuộc đời tôi qua hết non sầu này đến bể lụy nọ, kể từ khi gặp Lâm – người hùng một thời của lòng tôi.

Câu chuyện này cũng gần như một cuộc tình đơn phương. Khi kể đến đây, tôi phải cân nhắc khá lâu để nghĩ xem điều gì khiến cho chuyện của tôi với Lâm trở nên đặc biệt? Và thật sự, tôi nên gọi đó là gì: câu chuyện tình đầu tiên, hay mối tình đơn phương đầu tiên?